بررسی تأثیر عوامل اکولوژیک ارتفاع، شیب و خاک بر استقرار رویش های گیاهی منطقه حفاظت شده دنای غربی

منطقه حفاظت شده دنا ی شرقی به عنوان یک اکوسیستم مهم کوهستانی زاگرس است، که در جنوب شرقی استان کهکیلویه و بویراحمد به وسعت تقریبی 28792هکتار به مختصات 27℃درجه℃51. تا 33℃. درجه51 طول شرقی و درجه37. درجه30 تا درجه℃ 38. ℃31 عرض شمالی خط استوا قرار گرفته و از تاریخ 80/7/25 بر اساس مصوبه 208 شورای عالی حفاظت محیط زیست کشور درزمره مناطق حفاظت شده درآمد. این منطقه دارای قلل مرتفع و دیواره های عظیم است. از لحاظ اقلیمی دارای اقلیم مرطوب است. تعداد گونه های گیاهی و جانوری در این منطقه طبق آمار رسمی و غیر رسمی زیاد است. بسیاری از گونه­های گیاهی منطقه از گیاهان دارویی با ارزش هستند. فلور این منطقه غنی است و مصارف گوناگونی دارد. در گذشته به سبب تنوع بالای گیاهان علوفه­ای­ از این منطقه برای چرای دام و مصارف دارویی استفاده مفرط می­شد. فلور غنی منطقه، این منطقه را در معرض خطر قرار داده است و انجام مطالعات در شناخت دقیق اکوسیستم منطقه از جمله، شرایط مناسب برای رویش های گیاهی این منطقه و گونه­های آن و همچنین بررسی شاخص های تنوع گونه­ای را ضروری کرده است. در این تحقیق نواحی کوه گل و برآفتاب در شمال غربی منطقه با توجه به اهمیت و نیز شرایط مناسب برای نمونه برداری از پوشش گیاهی، دامنه ارتفاعی وسیع و نوع پوشش گیاهی برای مطالعه انتخاب شد . این منطقه دارای دو دیواره شمالی و جنوبی است . شیب شمالی دارای خاک کاملتر و رطوبت بیشتر و شیب ملایمتری است. نمونه برداری از پوشش گیاهی منطقه به روش تصادفی – سیستماتیک انجام گرفت که در آن 37 پلات گذاشته شد. اندازه هر پلات به روش حد اقل سطح تعیین شد و برای پوشش درختی و درختچه ای 100×100 متر و برای بوته ای و علفی 10×10 متر تعیین شد . برای هر پلات اطلاعات مربوط به موقعیت جغرافیایی و ارتفاع به کمک gps ، جهت و درصد شیب به کمک شیب سنج ثبت شد و ازمرکز هر پلات یک نمونه خاک برداشت شد . درصد پوشش برای هر گونه محاسبه و گونه های منطقه جمع آوری گردید . نمونه خاک برای اندازه گیری ph ، ec و بافت خاک مورد آنالیز قرار گرفت . طبق بررسی ها 142 نمونه گیاهی از44 خانواده گیاهی از37 قطعه نمونه در منطقه جمع آوری شد . از این 142 نمونه گیاهی 130 نمونه در حد گونه ، 8 نمونه در حد جنس شناسایی و 4 نمونه شناسایی نشد. بیشترین تعداد از گونه های گیاهی فلور منطقه به ترتیب متعلق به خانواده های (14/1%) labiatae، (11/9%)asteraceae، (%6/71) poaceae، (6%) umbelliferae است. سپس به کمک نرم افزار اکولوژیکی pc-ord ، 37 پلات موجود بر اساس درصد پوشش گونه­ها در هر پلات، دسته­بندی شدند و سه گروه گونه اکولوژیک شناسایی شد گروه اول و دوم تقریباٌ در یک ارتفاع اند ولی گروه اول در شیب شمالی و گروه دوم در شیب جنوبی واقع است. گروه سوم از لحاظ ارتفاعی از دو گروه دیگر در ارتفاع پایین تری است و گونه غالب و شاخص آن گونه درختی quercus brantii است. برای هر گروه شاخص های تنوع گونه ای به روش شانون – وینر و غنای گونه ای محاسبه شد و معنی داری آن با برخی عوامل محیطی و پوشش گیاهی به کمک نرم افزار آماری spss تعیین شد. در مرحله سوم از آنالیز 22 گونه از گونه های غالب و شاخص منطقه انتخاب و تاثیر شرایط محیطی در استقرار آنها به کمک نرم افزار آماری canoco به روش cca آنالیز شد . و برای هر گونه مهم ترین عامل محیطی در استقرار آن گونه تعیین شد. طبق این بررسی ارتفاع، شیب و جهت شیب از مهمتزین فاکتور­هی استقرار گونه­ها در منطقه هستند و از عوامل خاک ec از فاکتورهای مهم در استقرار گیاهان است.